Günümüzde Verinin Değeri

Bir şirketin varlığı, sahip olduğu ve çoğunlukla ekonomik karşılığı olan diğer bir deyişle rakamsal bir değerle ifade edilebilen değerlerdir. Gayrimenkulleri, yatırımları, kendine ait tasarım hakları, entelektüel sermaye, bilinen varlıkların başında gelir. Görüldüğü gibi bunlar şirketin sürekliliğini sağlayan, güçlü ve rekabetçi olmasına etki eden unsurlardır.

Giderek her alanı etkileyen ve temelinde verinin gücüne dayanan dijital dönüşüm bu değerlerin yanına yeni birini ekledi, VERİ. Artık bir şirketin ürettiği, topladığı ve değerlendirdiği veriler, o şirketin varlığı içerisinde sayılıyor. Aynı zamanda diğerleri kadar önemli ve öncelikli. Bunun temelinde yatan neden; verinin temelde bir durumu anlayabilmek ve karar verebilmek için gereken bilgiyi içeren çok değerli bir araç olmasıdır.

Veriyi üreten diğer bir deyişle veri kaynakları nelerdir, diye bakarsak; 90larda eğer varsa bir kurumsal kaynak aracımız, yoksa excel veya word aracılığıyla, en kötü defterlerde tuttuğumuz kurumsal veriye sahiptik. Veri; üretim, operasyon, satış ve pazarlama süreçlerinde kullanılırdı. Bunun sonucunda değerlendirme, tahmin yapma ve karar verme eylemleri gerçekleştirildi. 2000li yıllarda bu verilerin yanına sosyal medya verileri eklendi, aynı zamanda kurumsal veriler de daha güçlendirildi. Şimdi, teknolojinin verdiği imkanlarla, süreçlerden, fiziksel birimlerden (makineler, altyapı vb.), ürünlerden, üstelik ürünün her aşamasından, makine verisi toplamak mümkün. Tek önemli olan şey nereden veri almak istediğinize, almanız gerektiğine karar verebilmek. Bundan sonraki aşama sensör ve nesnelerin interneti teknolojileriyle çözülmekte.

Teknoloji önemli bir yetkinliği de bize sağlıyor. Artık veri, sensörler yardımıyla kişiye bağlı olmadan ve gerçek zamanlı toplanabiliyor. Bu da, verinin kullanıcının (anket, manuel veri girişi gibi) belirttiği gibi değil gerçek değeriyle üretilmesi, demek oluyor. Olası bir yanlış giriş veya manipüle etme olasılığından kurtarıp durumun gerçekte ne olduğunu anlamamızı sağlıyor.

Bugün performans analizleri, durum analizleri, etki analizleri, problem/ürün/hizmet tahminleme, ilişki kurma analizleri çok daha kolaylıkla yapılmakta, alınacak kararlar verilere dayalı daha doğru bir zamanlama ve doğru bir sonuçla alınabilmektedir.

Veri Odaklı Organizasyon Ne Demek?

Verinin gücünü keşfeden ve bunu bir varlık olarak gören şirketler, veri odaklı bir organizasyon olmayı hedefliyorlar.

Veri odaklı organizasyon, verilerini üretebilen, doğru değerlendirebilen, veriyi okuyabilen ve verideki değeri yakalayan, buna göre karar veren organizasyon demektir.

Böyle bir organizasyonda özellikle karar vericiler sadece kendi tecrübelerine bağlı kararlar vermek yerine, konu ile ilgili verilerin söylediklerini dikkate alan, tecrübesiyle harmanlayan kararlar vermektedir.  

Veri Yönetiminin Doğru Yapılması

Verinin bu denli işlevsel olduğu organizasyonlarda verinin yönetiminin doğru yapılabilmesi de önem kazanmaktadır. Veri yönetimi üç temel aşamadan oluşmaktadır.

Aşama 1: ALTYAPI OLUŞTURMA

Bu aşamanın amacı, dijital ortamda veri kaynakları oluşturmaktır. Bu, veri yönetimini tetikleyen ilk adımdır. Aynı zamanda sürekli yaşayan bir aşama olup satın alınan cihaz, tasarlanan ürün, tanımlanan süreç gibi her yeni olayda bu aşama canlanmaktadır.  

Aşamanın alt adımları şunlardır;

• Manuel sistemden dijital sisteme geçerek veri üretmeyi sağlamak,
• Makineler, süreçler, ürünler ve gerekli yerlere gerekli sensörler yerleştirmek, Nesnelerin İnterneti çözümünü uygulamak
• Eğer kaynakta veri üretimi varsa bunu veri altyapısına bağlamak,
• Firmanın mevcut verilerini temizleyerek dijital ortama aktarmak (Veri yönetiminin başladığı zaman gerçekleştirilir).

Aşama 2: ANLAMLANDIRMA

Bu aşamanın amacı, altyapıda toplanan verilerin üzerinde işlem yapabilmek için görünebilir ve anlaşılabilir olması sağlamak amacıyla tanımlanmasıdır.

Aşamanın alt adımları şunlardır;

• Elde edilen veriyi okuyabilmek için tanımlamak, aralarındaki ilişkileri kurmak, akışı oluşturmak (Hiyerarşi, Dijital Dikiş)

    (Veri hangi bilgileri içerir? Hangi diğer verilerle nasıl bir ilişkisi ve bağlantısı vardır? Veride ne olursa hangi veriler etkilenir? Veriyi oluşturan yaşam döngüsünde akış nasıldır? sorularının cevaplanması aşamasıdır)

• Firmanın sahip olduğu bütün verilerin varlığını ortaya çıkarmak ve görünürlüğünü oluşturabilmek (Veri Ambarı, Meta Data)

(Firmanın elinde hangi veriler var ve ne amaçla kullanılabilir? Veri nerede tutulmakta? Verinin içeriğine nasıl ulaşılır? sorularının cevaplandırılması aşamasıdır)

Aşama 3: ANALİZ VE KARAR VERME

Bu aşamanın amacı, elde edilen verilerin ne demek istediğini anlama ve değer yaratma aşamasıdır.

Aşamanın alt adımları şunlardır;

• Mevcut durumu çıkarma ve gelişmeleri takip etme (Ana Hat oluşturma)

    (Veriyi oluşturan yaşam döngüsünde veriler mevcut aşamada ne durumdadır? Değişmeler nasıl olmaktadır? Yeni aşama kendini ve bağlantılı verileri nereye taşımaktadır? sorularının cevaplandırılması aşamasıdır).

• Verileri okuma ve analiz etme,
• Etki analizleri yapma,
• Veri ilişkilerini yönetme,
• Davranış analizi ve tahminleme yapabilme,
• Karar süreçlerinde kullanma.

CM2, sahip olduğu temel yaklaşımlar ve ortaya koyduğu metodolojik yaklaşımla veri yönetiminde 'Anlamlandırma' ve 'Analiz ve Karar Verme' aşamalarında veri yönetimi yapacaklara çözüm sunmaktadır. CM2, ürün yaşam döngüsünü baz alan bütüncül bakış açısıyla Hiyerarşi, Dijital Dikiş, Veri Ambarı, Meta Data ve Ana Hat oluşturma adımları için ürün, hizmet, alt yapı ve süreçler gibi her konuda çevik, anlaşılabilir ve kolay yönetilebilir bir yapıya sahip olunmasına yardımcı olmaktadır.

Unutmamak gerekiyor ki, eğer verilerinizi doğru yönetemiyorsanız, veri üretme ve toplamanın hiçbir anlamı olmadığı gibi, çok kısa bir sürede şirket varlığına değil, veri çöplüğüne sahip olmanız kaçınılmaz bir son olacaktır.

Alper GERÇEK

Dijital Dönüşüm Uzmanı